– Były wypadki, że Niemcy otaczali dom, nie wyprowadzali tych, których mieli aresztować, a żywcem ich palili razem z domami – mówił w archiwalnej audycji „Mapa bohaterstwa” Marian Ciszek, mieszkaniec Ciepielowa.

 

Kulisy zbrodni w Ciepielowie

– Były wypadki, że Niemcy otaczali dom, nie wyprowadzali tych, których mieli aresztować, a żywcem ich palili razem z domami – mówił w archiwalnej audycji „Mapa bohaterstwa” Marian Ciszek, mieszkaniec Ciepielowa.

 

Na zdjęciu: Płk Wessel wydaje rozkaz egzekucji polskich jeńców. Mord na polskich jeńcach wojennych pod Ciepielowem, 10 wrzesień 1939. Na odwrocie fotografii napis: „2 maruderów przed pułkownikiem Wessel. Jeden z polskich żołnierzy tłumaczy błagalnie, że chciał tylko bronić swoich 4 dzieci. Pułkownik z monoklem daje ruchem kciuka rozkaz rozstrzelania”, Wikipedia.

9 września 1939 w Ciepielowie dokonano zbrodni na 300 polskich jeńcach wojennych.

W tamtejszych lasach 8 września 1939 rozegrała się walka Górnośląskiego Pułk Piechoty pod dowództwem majora Józefa Pelca z 29. Oddziałem Niemieckiej Dywizji Zmotoryzowanej. W audycji Hanny Liszewskiej „Mapa bohaterstwa”, nadanej w Polskim Radiu w 1972 r. tamte dramatyczne chwile wspominał były kierownik szkoły – Jan Gierasiński:- Oddział Wojska Polskiego, podążający w kierunku Wisły, ażeby się przeprawić na drugą stronę, zatrzymał się w lesie, no i częściowo w wiosce. Niemcy idący od strony Radomia w kierunku Lipska zaatakowali Polaków – mówił uczestnik programu. – Bronili się bohatersko, ale nie mieli żadnego wsparcia, musieli skapitulować. I wtedy Niemcy rozbrojonych żołnierzy uszeregowali, wyprowadzili w las i ok. 300 rozstrzelali.

 

Życie za życie

Tragiczne wydarzenia nie omijały Ciepielowa. 6 grudnia 1942 niemieckie oddziały żandarmerii zamordowały, podpalając żywcem, wszystkich członków rodzin, które ukrywały w swych domach Żydów. W Ciepielowie zginęły 34 osoby, większość stanowiły dzieci. W samej rodzinie Adama i Bronisławy Kowalskich tragiczny los spotkał pięcioro z nich. Niemcy pojawili się rano, wiedzieli, kto we wsi ukrywał Żydów. Kowalskich, i znalezionych pod podłogą ich sąsiadów: Elkę Cukier i Bereka Pinechesa, zamknęli w domu, zabili okna, drzwi i podpalili. Uratował się syn, Jan, który wcześnie rano wyruszył do szkoły. Pozostałe rodziny spalono w stodole. Śmierć poniosły też osoby, którym Polacy pomagali.

Hitlerowcy od początku II wojny światowej szykanowali i represjonowali Żydów mieszkających na terenie Generalnego Gubernatorstwa. Latem i jesienią 1942 r. naziści przeprowadzili likwidację dzielnic zamkniętych, mordując niektórych ich mieszkańców na miejscu, a przeważającą część wysyłając do ośrodka masowej zagłady w Treblince. Nieliczni podjęli próby uratowania siebie i bliskich, licząc na pomoc ze strony Polaków. Tak było w Ciepielowie.

Tragiczne wydarzenia przypomnieli autorzy dokumentu fabularyzowanego „Historia Kowalskich” – Arkadiusz Gołębiewski i Maciej Pawlicki.

 

Zapraszamy do oglądania widowiska telewizyjnego TVP2 i TV Polonia, przy którym pomagaliśmy użyczając archiwalnych dokumentów i zdjęć: „Tak zaczynała się wojna” oraz wysłuchania archiwalnych audycji opowiadających o cichych bohaterach II wojny.